Uwaga: poniższe opisy kata są interpretacją autorki i oparte są o filmy AJJF i opisy z artykułów w Kendo World. Niektóre z terminów mogą nie być w 100% poprawne, ale służą głównie temu, by wyobrazić sobie pozycje w oparciu o wiedzę o podstawowych atakach. Wszelkie błędy są winą autorki, nie portalu Jukendo World.
Słowniczek przydatnych terminów:
Ma-ai: dystans pomiędzy ćwiczącymi osobami
Irimi: wkraczanie w dystans krótszy niż ma-ai, blisko drugiej osoby
Harai: technika zbicia broni
Suriage: obronna technika zbicia broni, w przypadku ataku wynikłego z inicjatywy osoby wykonującej zbicie
W artykule Baptiste’a (KW, 2011, tom 5-4, strony 92-99), wspomina on o tym, że w pełnym zestawie forma kata – ośmiu – można wyszczególnić dwie części. Pierwsza do piątej koncentrują się na podstawowych technikach, a szósta do ósmej na technikach irimi, które polegają na zbliżeniu się do przeciwnika na dystans krótszy niż ma-ai, a jednocześnie na kontroli jego broni lub ręki lub unieruchomieniu ciała, a kończą pchnięciem w klatkę piersiową. Artykuł jest dostępny na stronie wordpress Kendo World, warto więc zobaczyć oryginalną wersję ze zdjęciami tanken tai tanken kata i kamae. Warto też zerknąć na nagranie All Japan Jukendo Federation omawiające wszystkie formy kata, prócz formy trzeciej, która nie była jeszcze oficjalnie zaakceptowana w tamtym czasie. Później dodano ją jako trzecią, jednocześnie zmieniając numerację pozostałych zgodnie o jeden w górę.
Cztery podstawowe kamae w tankendo:
Chudan no kamae: standardowe kamae stosowane podczas treningu i walk. Prawa stopa z przodu, biodra i ramiona w jednej linii, ustawione tak, by nie stać do przeciwnika frontem – lewa strona ciała nieco wycofana. Lewa dłoń w luźnej pięści na lewym biodrze, łokieć przy ciele. Prawa ręka wysunięta przed ciało, w linii środkowej, na wysokości pasa. Broń trzymana w prawej dłoni, skierowana na linię wzroku osoby naprzeciwko.
Chudan irimi no kamae: z chudan no kamae – górna część ciała pochylona lekko do przodu w agresywny sposób, z uniesioną nieco prawą ręką.
Gedan no kamae: z chudan no kamae, prawy nadgarstek skierowany w dół, końcówka broni celuje w kolano przeciwnika.
Jodan no kamae: z chudan no kamae, prawa ręka jest uniesiona nad głowę, łokieć zgięty, broń bezpośrednio nad głową w linii środkowej, ustawiona pod kątem 45 stopni na wysokość pięści od głowy.
Każda forma kata opisana jest w dwóch częściach – dłuższym i bardziej szczegółowym opisie i krótkim podsumowaniu, w którym zawarte są tylko kluczowe elementy. Dłuższy opis bazuje na dwóch akapitach – kluczowych technikach danej formy kata i ich zakończeniu, które jest bardzo podobne dla każdej z form.
W każdej formie kata, osoby rozpoczynają je stojąc w odległości ośmiu kroków od siebie.
Kata numer 1: Ipponme: Nodo no tsuki
Obie osoby zaczynają w chudan-no-kamae. Robią trzy kroki do przodu, by osiągnąć dystans ma-ai. Uchi wykonuje niewielki ruch, tak, jakby zaraz miał nastąpić atak (broń lekko kieruje się na prawo), Shi przejmuje inicjatywę, wykonuje krok do przodu połączony z pchnięciem na gardło (nodo). Shi przyciąga broń do pozycji wyjściowej wraz z krokiem w tył, wykonuje niewielki krok w przód (zanshin), kierując kissaki na nadgarstek uchi.
Obie osoby powracają do chudan-no-kamae, po czym przechodzą jednocześnie do gedan-no-kamae, cofają się 5 kroków, zaczynając od stopy, która jest z tyłu (lewej). Zatrzymują się i podnoszą broń równocześnie z powrotem do chudan-no-kamae.
W skrócie: Obie osoby w chudan. 3 kroki naprzód, Uchi wykonuje otwarcie na prawo, Shi = nodo. Shi = wycofanie. Shi = Zanshin. Chudan. Gedan. 5 kroków w tył. Chudan.
Kata numer 2: Nihonme: Men no uchi
Uchi zaczyna w gedan-no-kamae, Shi w chudan irimi-no-kamae. Obie osoby wykonują 3 kroki naprzód, by osiągnąć dystans ma-ai. Shi przejmuje inicjatywę, wykonuje krok naprzód, unosi broń nad głowę do jodan i zadaje cięcie w głowę (men). Shi opuszcza tanken wzdłuż czoła i nosa Uchi aż do linii oczu, cały czas ofensywnie. W momencie, gdy końcówka broni (kissaki) jest na linii podbródka Uchi, Shi wykonuje krok naprzód (zanshin), a Uchi płynnie cofa się o krok, tak, by kissaki zatrzymało się na gardle Uchi.
Obie osoby powracają do chudan-no-kamae, po czym przechodzą jednocześnie do gedan-no-kamae, cofają się 5 kroków, zaczynając od stopy, która jest z tyłu (lewej). Zatrzymują się i podnoszą broń równocześnie z powrotem do chudan-no-kamae.
W skrócie: Uchi w gedan, Shi w chudan irimi. 3 kroki naprzód, Shi = men. Shi = obniża broń do gardła, krok naprzód / Uchi krok w tył. Chudan. Gedan. 5 kroków w tył. Chudan.
Kata numer 3: Sanbonme: Kote no uchi
Uchi zaczyna w gedan-no-kamae, Shi w chudan irimi no kamae. Obie osoby wykonują trzy kroki naprzód, jednak Uchi skraca ostatni krok, by być trochę poza ma-ai. Shi przejmuje inicjatywę, wykonując seme (nakładając presję i wykonując markowane pchnięcie) na gardło Uchi (nodo), Uchi rusza się z prawej strony na lewą, by uniknąć ciosu na nodo, ale jednocześnie otwierając cel – kote. Shi wykonuje krok naprzód i atakuje kote. Shi wykonuje kolejny krok naprzód, unosząc broń do gardła Uchi, Uchi płynnie wycofuje się również o krok. Shi powraca do dystansu, zachowując napięcie i końcówką broni cały czas celując w Uchi.
Obie osoby powracają do chudan-no-kamae, po czym przechodzą jednocześnie do gedan-no-kamae, cofają się 5 kroków, zaczynając od stopy, która jest z tyłu (lewej). Zatrzymują się i podnoszą broń równocześnie z powrotem do chudan-no-kamae.
W skrócie: Uchi gedan, Shi chudan irimi. 3 kroki naprzód, Uchi 2,5 kroku. Shi = seme i markowane pchnięcie nodo / Uchi unik w lewo. Shi = kote. Shi = krok naprzód, ofensywnie na nodo / Uchi wycofanie. Shi = wycofanie w napięciu. Chudan. Gedan. 5 kroków w tył. Chudan.
Kata numer 4: Yonhonme: Nodo no harai-zuki
Obydwie osoby zaczynają w chudan-no-kamae, a następnie wykonują trzy kroki naprzód, by osiągnąć dystans ma-ai, Uchi inicjuje pchnięcie na nodo, jednak Shi unika ataku, przesuwając się w prawo i wykonując technikę zbicia (harai), w dół i w swoje lewo, otwierając Uchi do kolejnych ataków. Shi wykonuje więc pchnięcie na nodo. Shi cofa się o krok, przyciągając silnie broń do pozycji wyjściowej, a później wykonuje niewielki krok naprzód (zanshin), kierując kissaki na nadgarstek Uchi.
Obie osoby powracają do chudan-no-kamae, po czym przechodzą jednocześnie do gedan-no-kamae, cofają się 5 kroków, zaczynając od stopy, która jest z tyłu (lewej). Zatrzymują się i podnoszą broń równocześnie z powrotem do chudan-no-kamae.
W skrócie: Obie osoby w chudan. 3 kroki naprzód, Uchi = nodo / Shi = unik na prawo, harai w lewo, nodo. Shi = wycofanie. Shi = Zanshin. Chudan. Gedan. 5 kroków w tył. Chudan.
Kata numer 5: Gohonme: Men wo harai men-uchi
Uchi zaczyna w jodan-no-kamae, a Shi w chudan-irimi-no-kamae z ostrzem skierowanym na prawy nadgarstek Uchi. Obie osoby wykonują 3 kroki naprzód do dystansu ma-ai. Uchi inicjuje cięcie na men, Shi wykonuje zbicie (suriage), unosząc broń do jodan i zadając cięcie w dół na głowę (men). Shi cofa broń wzdłuż linii nosa Uchi, cały czas pozostając w ofensywie. W momencie, kiedy końcówka broni (kissaki) jest na wysokości podbródka, Shi cofa się do tyłu (zanshin), unosząc z powrotem ramię do jodan-no-kamae.
Obie osoby powracają do chudan-no-kamae, po czym przechodzą jednocześnie do gedan-no-kamae, cofają się 5 kroków, zaczynając od stopy, która jest z tyłu (lewej). Zatrzymują się i podnoszą broń równocześnie z powrotem do chudan-no-kamae.
W skrócie: Uchi jodan, Shi irimi skierowane na prawy nadgarstek Uchi.. 3 kroki naprzód, Uchi = men / Shi = zbicie w górę, men. Shi = obniża broń do gardła Uchi, krok w tył, powrót do jodan (zanshin). Chudan. Gedan. 5 kroków w tył. Chudan.
Kata numer 6: Ropponme: Irimi setai-zuki
Obie osoby zaczynają w chudan-no-kamae, a następnie wykonują 3 kroki naprzód do dystansu ma-ai. Shi wkracza w bliski dystans i próbuje zepchnąć broń Uchi na prawo, Uchi jednak unika tego, wycofując się o krok, a następnie natychmiast zadając pchnięcie w klatkę piersiową (do). Shi unika ataku spychając broń Uchi na lewo, chwytając prawy łokieć (lub keikogi w miejscu łokcia) i pchając go w dół i na zewnątrz (jednocześnie otwierając drogę do celu), by wytrącić Uchi z równowagi. Shi zadaje pchnięcie na do, cofa się, nie tracąc skupienia i trzymając broń ofensywnie skierowaną w gardło Uchi.
Obie osoby powracają do chudan-no-kamae, po czym przechodzą jednocześnie do gedan-no-kamae, cofają się 5 kroków, zaczynając od stopy, która jest z tyłu (lewej). Zatrzymują się i podnoszą broń równocześnie z powrotem do chudan-no-kamae.
W skrócie: Obie osoby w chudan. 3 kroki naprzód, Shi = krok w przód, presja na prawo / Uchi krok w tył. Uchi = do / Shi = zbicie na lewo, chwyt za prawe ramię, wytrącenie z równowagi. Shi = Do, wycofanie w skupieniu. Chudan. Gedan. 5 kroków w tył. Chudan.
Kata numer 7: Nanahonme: Tai wo hiraite okonau seitai do no tsuki
Obie osoby zaczynają w gedan-no-kamae, następnie wykonują 3 kroki naprzód do dystansu ma-ai. Shi wkracza w bliższy dystans i spycha broń Uchi na lewo. Uchi wykonuje unik, robiąc krok w tył i natychmiast potem wykonuje krok w przód z pchnięciem na do, którego z kolei unika Shi, spychając broń Uchi na prawo, robiąc krok naprzód i nieco w prawo, oplatając lewe ramię od spodu wokół prawego łokcia i ramienia Uchi, skutecznie blokując całe ramię pomiędzy swoim ciałem i ramieniem. Następnie, Shi wykonuje pchnięcie na do, wycofuje się uważnie, cały czas trzymając broń w ofensywnej pozycji, skierowaną na gardło Uchi.
Obie osoby powracają do chudan-no-kamae, po czym przechodzą jednocześnie do gedan-no-kamae, cofają się 5 kroków, zaczynając od stopy, która jest z tyłu (lewej). Zatrzymują się i podnoszą broń równocześnie z powrotem do chudan-no-kamae.
W skrócie: Obie osoby w gedan. 3 kroki naprzód, Shi = krok naprzód, zepchnięcie broni na lewo / Uchi unik w tył. Uchi = do / Shi = zepchnięcie broni na lewo, krok naprzód i na prawo względem Uchi, blokada ramienia Uchi. Shi = Do, wycofanie w skupieniu. Chudan. Gedan. 5 kroków w tył. Chudan.
Kata numer 8: Hachihonme: Men uchi ni taisuru seitai-zuki
Uchi zaczyna w gedan-no-kamae, a Shi w chudan-irimi-no-kamae. Obie osoby wykonują trzy kroki naprzód do dystansu ma-ai. Shi wkracza w bliższy dystans i usiłuje zepchnąć broń Uchi w dół. Uchi wykonuje unik i cofa się o krok, a potem natychmiast przechodzi do jodan-no-kamae i wykonuje cięcie na men, które zostaje zatrzymane przez Shi za pomocą bloku bronią w momencie, gdy ramię Uchi jest jeszcze wysoko podniesione. Od razu potem, Shi chwyta lewą ręką uniesione prawe ramię Uchi, jednocześnie popychając je do tyłu, co sprawia, że jest zablokowane, a Uchi traci równowagę. Następnie Shi wykonuje pchnięcie na do, wycofuje się, cały czas zachowując skupienie i trzymając broń ofensywnie skierowaną na gardło Uchi.
Obie osoby powracają do chudan-no-kamae, po czym przechodzą jednocześnie do gedan-no-kamae, cofają się 5 kroków, zaczynając od stopy, która jest z tyłu (lewej). Zatrzymują się i podnoszą broń równocześnie z powrotem do chudan-no-kamae.
TLDR version: Uchi gedan, Shi irimi. 3 steps in, Shi = advance, push down / Uchi evade backward, jodan. Uchi = men / Shi = bayonet forearm block, left arm immobilise Uchi arm . Shi = Do, alert retreat. Chudan. Gedan. 5 steps back. Chudan.
- To część serii poradników, rozpoczętej przez Emily Jackman, która zarządza portalem i tworzy filmy dla Jukendo.World, a także przewodzi sekcji Jukendo Melbourne, Victorian Naginata Renmei i jest obecnie wiceprezydentem Australijskiej Federacji Naginata. Dodatkowo, prócz aratashii naginata i jukendo, trenuje również Toda Ha Buko Ryu pod czujnym okiem senseja Keeley.
Odpowiedź